تعریف بهره وری نیروی انسانی و اهمیت آن

بهره وری نیروی انسانی یکی از برنامه ‌ها و اهداف اصلی مدیران در هر سازمان و در سطح کلان می باشد. زیرا نیروی انسانی مهم ترین سرمایه هر سازمانی به شمار می ‌رود. امروزه به علت پیشرفت تکنولوژی و پیشرفت فناوری، شناخت عوامل موثر بر بهره وری نیروی انسانی در همه حوزه‌ های مدیریتی به ویژه مدیریت سازمانی اهمیت زیادی پیدا کرده است. بهره وری یعنی حداکثر استفاده از منابع، تمهیدات و نیروی انسانی با روش علمی و با هدف کاهش هزینه ها و رضایت مدیران، کارکنان و مصرف کنندگان. بهره ‌وری نیروی انسانی یعنی حداکثر استفاده از نیروی کار، مهارت ها و استعداد و توان نیروی انسانی.

 اهمیت بهره ‌وری در سازمان

 انسان ها از گذشته در فکر استفاده مفید و ثمربخش از امکانات و توانایی ها و منابع در دسترسشان بوده‌اند. امروزه این موضوع اهمیت دو چندانی پیدا کرده است. محدود بودن منابع در دسترس از یک سو و رشد نیاز ها و خواسته های انسان در کنار افزایش جمعیت از سوی دیگر سبب شده تا دست اندرکاران در عرصه سیاست، اقتصاد و مدیریت سازمان ها بهره‌وری سازمان را در راس برنامه های خود قرار دهند.

بهره وری یک سازمان سبب  ثروتمند شدن آن شده و امکان پرداخت دستمزد بالا به کارکنان را فراهم می کند. بهره وری از جمله مسائلی است که سازمان ها به دنبال آن هستند و بدین وسیله سعی در ارتقاء سازمان دارند. از جمله مسائلی که در بهره وری پایدار و در نیروی انسانی موثر هستند می توان به: آموزش، تفویض اختیار، یادگیری و مدیریت مشارکتی اشاره نمود.

 عوامل تاثیر گذار در بهره وری

 در بهره وری نیروی انسانی عوامل متعددی اثرگذار هستند. از جمله این موارد می توان اشاره نمود به:

 شناخت شغل و توجیه آن

هر یک از کارکنان باید از زمان و چگونگی انجام کار خود اطلاعات کافی داشته باشد. برای شناخت درست کار، کارکنان باید از هدف های بلند مدت، چگونگی رسیدن به آن ها و اولویت ها آگاهی داشته باشند. آن ها باید بدانند در چه مواقعی کدام اهداف دارای اولویت است.

 حمایت سازمانی

منظور از حمایت سازمانی در حقیقت کمکی است که کارکنان برای انجام دادن موفق کار به آن نیاز دارند. از جمله این عوامل کمکی می توان اشاره نمود به: بودجه کافی، تسهیلات و تجهیزاتی که مناسب برای انجام کار می باشند.

 بازخورد عملکرد

 منظور از بازخورد عملکرد یعنی ارائه غیر رسمی و روزانه عملکرد فرد و بازدید های رسمی و دوره‌ای به او.  یک بازخورد موثر می تواند کارکنان را در جریان چگونگی انجام کارشان بر یک مبنای منظم قرار دهد.

 مشارکت

مشارکت نوعی درگیری عاطفی و ذهنی اشخاص آن هم در موقعیت های گروهی می باشد. مشارکت سبب می شود تا دست یابی سازمان به هدف های گروهی آسان تر شده و در مسئولیت کارها شریک گردند.

 اجزای اصلی در بهره ‌وری

بهره‌ وری شامل دو بخش اصلی کارایی و اثربخشی می باشد. به عبارتی می توان گفت بهره وری مهارت استفاده درست و بهینه از منابع، ماشین آلات، نیروی انسانی و مواد اولیه می باشد. به همین دلیل بهره وری را با انجام درست کار معادل کرده ‌اند. سنجش کارایی معمولا از طریق اندازه گیری کردن نسبت بین ستاده های واقعی  بدست آمده (خدمات و کالا) به نهادهای استفاده شده اعم از انسانی و غیر انسانی بدست می آید.

کارایی نیز به شکل نسبت بین منافع استفاده شده به منافع برنامه ریزی شده و نیز نسبت عملکرد به استاندارد آن عملکرد تعریف می ‌شود. به عبارت دیگر کارایی در واقع به مقدار ستاده کارکنان در یک بازه زمانی مشخص گفته می شود. ستاده نشان دهنده کارایی بیشتر می باشد. برای مثال کارمندی که در یک بازه زمانی مشخص پاسخگوی تعداد بیشتری از ارباب رجوع می باشد. کارایی با رعایت موارد زیر به دست می آید:

 انجام کارها با به کارگیری ابزارها و روش‌ های مناسب و حداقل منابع. حداکثر ستاده یا نتیجه از منابع استفاده شده حاصل شود.

 اما اثربخشی به عنوان شاخصی برای رسیدن به هدف تعریف می‌ گردد. در تعریف هدف باید دقت شود که هدف طوری تعریف شود که نه غیر قابل دسترس باشد و نه ساده و در دسترس و نه غیر واقعی. اثربخشی به شکل کار درست انجام دادن نیز تعریف می‌ گردد. اثربخشی و کارایی در کنار هم سبب افزایش بهره‌ وری می گردند. اثربخشی با اجرای این موارد محقق می ‌شود: حذف نمودن کارهایی که هیچکس آن ها را نباید انجام دهد. تفویض نمودن اختیار به کارکنان برای  امور سازمان، کارهای باقیمانده توسط مدیر انجام گیرد.

برگرفته از 
https://www.iran-academy.org/